Bạn thắc mắc về xét nghiệm PCR có ghi chỉ số CT. Vậy, chỉ số CT là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số CT là những yếu tố nào? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp toàn bộ thắc mắc cho các bạn.
Chỉ số CT là gì?
Đọc thêm về: chỉ số Bishop là gì
Về mặt khoa học, chỉ số CT báo hiệu số chu kỳ mẫu phải trải qua để khuếch đại và đưa DNA của virus lên mức có thể theo dõi được trong các cài đặt nhất định.
Về mặt chẩn đoán, một báo cáo COVID luôn đề cập đến chỉ số CT, giúp bệnh nhân nghi ngờ biết cần bao nhiêu chu kỳ để phát hiện DNA của vi rút SARS-COV-2. Số lượng được xác định khi mẫu được thu thập từ bệnh nhân, chiết xuất RNA, sau đó được xử lý bằng enzyme phiên mã ngược. Một phần của DNA cũng được chiết xuất, sau đó được khuếch đại bằng cách sử dụng phản ứng chuỗi polymerase để tạo ra các bản sao.
Tiếp theo đó, DNA được phân tích và đo lường dưới các thiết lập lâm sàng và sử dụng thuốc nhuộm cụ thể. Việc này giúp thu thập và ước tính chỉ số CT trong một mẫu nhất định.
Càng có nhiều RNA trong mẫu bệnh phẩm thì càng cần ít chu kỳ để tín hiệu đạt đến ngưỡng phát hiện (chỉ số CT thấp). Càng ít RNA hiện diện trong mẫu lâm sàng thì càng cần nhiều chu kỳ. Chính vì vậy, chỉ số CT thấp tương ứng với tải lượng vi rút cao và ngược lại chỉ số CT cao tương ứng với tải lượng vi rút thấp.
Chỉ số CT là ngưỡng giới hạn cho phép thử nghiệm dương tính. Nó đảm bảo việc xét nghiệm PCR phát hiện chính xác sự hiện diện của vi rút và không phải là tín hiệu sai. Với trường hợp một số bệnh nhân có hệ thống miễn dịch bị tổn thương, các mẫu có thể cần được kiểm tra lại sau khi khỏi COVID-19. Chỉ số CT có thể được sử dụng để theo dõi những thay đổi về lượng vi rút có trong mẫu của một người theo thời gian.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số CT trong xét nghiệm Realtime RT-PCR
Xem thêm: chỉ số MCV là gì
Chỉ số CT trong xét nghiệm Realtime RT-PCR có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố sau:
- Thời điểm thu thập mẫu (tải virus tại thời điểm lấy mẫu nhiều hay ít, thời điểm khởi phát triệu chứng).
- Độ nhạy và độ đặc hiệu của phương pháp xét nghiệm.
- Chất nhầy hoặc các chất ức chế có trong mẫu.
- Loại mẫu bệnh phẩm (dịch tỵ hầu, dịch mũi, dịch họng…), mẫu có được bảo quản đúng hay không, thời gian từ lúc thu thập mẫu đến lúc xét nghiệm.
Ý nghĩa của chỉ số CT trong xét nghiệm Realtime RT-PCR
Về mặt lâm sàng, chỉ số CT không đủ chứng minh việc tương quan với mức độ nặng nhẹ của bệnh COVID-19 hoặc quyết định điều trị, cách ly cho từng người bệnh. Chúng ta cần căn cứ vào nhiều yếu tố khác nữa như: tiền sử phơi nhiễm, triệu chứng lâm sàng, tiêm chủng.
Giá trị CT thường chia làm 3 nhóm: CT < 20, CT từ 20 – 29, CT≥ 30.
- CT dưới 20: đây là mốc cần thận trọng, đặc biệt là ở đối tượng có nguy cơ như: người cao tuổi, có bệnh nền. Nếu nhóm đối tượng này có CT thấp thì khả năng bệnh trở nặng cao, tốt nhất nên đưa họ nhập viện sớm. Tuy vậy, vẫn có những người CT thấp nhưng lại thấy khỏe, thường gặp ở người trẻ tuổi. Nguyễn nhân của việc này có thể do họ có hệ miễn dịch tốt, kiểm soát được nên bệnh không tiến triển nặng.
- CT 20 – 29: Ở người lớn tuổi, có bệnh nền thì vẫn có nguy cơ trở nặng, cần được theo dõi sát sao. Ngoài ra, tải lượng vius thời điểm này vẫn còn nguy cơ lây nhiễm nên người bệnh cần tuân thủ các biện pháp phòng dịch của Bộ Y tế.
- CT ≥ 30 là một trong các tiêu chuẩn để F0 xuất viện. Lý do là vì tải lượng virus thời điểm này thì rất khó lây. Theo một số nghiên cứu, giá trị CT > 33 thì hoàn toàn không có khả năng lây bệnh nữa.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần lưu ý nếu một người chưa từng xét nghiệm, làm PCR có CT≥ 30 không đồng nghĩa với việc tải lượng virus thấp, khó lây bởi đây vẫn có thể là trường hợp mới mắc bệnh. Thực tế, tải lượng virus sẽ diễn tiến theo một đường parabol, ban đầu chỉ số CT cao rồi giảm dần (virus ít rồi nhiều lên dần). Sau khi qua giai đoạn toàn phát thì CT tăng dần trở lại. Do đó, để tránh các trường hợp này, người bệnh không được chủ quan, nên tự cách ly và tiếp tục xét nghiệm sau vài ngày.
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết giải đáp cho câu hỏi: Chỉ số CT là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số CT? Chỉ số CT chỉ là một trong các yếu tố có thể được xem xét và tính đến để ra quyết định ngăn ngừa lây nhiễm COVID-19. Dù CT có giá trị là bao nhiêu thì điều quan trọng nhất vẫn là theo dõi các triệu chứng của bệnh.
