Tỷ lệ oxy trong máu rất cần cho sự sống của con người. Đây là một trong những dấu hiệu sinh tồn của cơ thể, SpO2 là độ bão hòa oxy trong máu.
Ngoài mạch, nhiệt độ, nhịp thở và huyết áp thì chỉ số SpO2 có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe con người. Khí oxy có trong khí trời, chúng ta thở thì oxy sẽ vào phổi. Thành phần Hemoglobin (Hb) rất quan trọng của máu sẽ vận chuyển oxy từ phổi đến các nơi cần thiết trong cơ thể để đảm bảo sự sống cho chúng ta.
Chỉ số SpO2 là gì?
SpO2 là viết tắt của cụm từ Saturation of peripheral oxygen đây là độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi. SpO2 là tỷ lệ hemoglobin oxy hóa (hemoglobin có chứa oxy). Hemoglobin là một protein được tìm thấy trong các tế bào hồng cầu so với tổng lượng hemoglobin trong máu độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi quyết định màu đỏ của hồng cầu.
Chỉ số SpO2 có thể được đo bằng phép đo xung không đưa các dụng cụ vào trong cơ thể. Đây là một phương pháp gián tiếp không xâm lấn. Nó hoạt động bằng cách tự hấp thu làn sóng ánh sáng đi qua các mao mạch, mạch máu hoặc trong đầu ngón tay, đầu ngón chân. Sau khi có song ánh sáng xuyên qua sẽ cho ta biết biết kết quả của phép đo SpO2 gây ra các biến đổi về màu sắc của máu.
Nồng độ Oxy trong máu còn gọi là chỉ số SpO2, đây là lượng oxy lưu thông trong máu. Khi các tế bào hồng cầu nhận oxy từ phổi sau đó vận chuyển chúng phân bố đều đến các bộ phận trong cơ thể. Cơ thể sẽ kiểm soát nồng độ oxy trong máu đạt ngưỡng ngưỡng từ 75 – 100 mmHg, tương đương 95% – 100%.
Độ bão hòa oxy trong máu từ một phân tử Hemoglobin (Hb) có thể kết hợp với 4 phân tử oxy được gọi là bão hòa oxy. Độ bão hòa oxy trong máu còn được gọi là chỉ số SpO2, gắn đủ 4 phân tử oxy. Nếu tất cả các phân tử Hemoglobin trong máu gắn với oxy thì độ bão hòa oxy là 100%. Khi bị thiếu oxy máu các cơ quan như tim, gan, sẽ chịu tác động tiêu cực rất nhanh. Chỉ số SpO2 được xem là một trong những dấu hiệu sinh tồn của cơ thể, ngoài những dấu hiệu như mạch, nhịp thở, nhiệt độ và huyết áp. Vì vậy cần theo dõi chỉ số SpO2 thường xuyên để kịp thời xử lý nếu như có tình trạng nguy hiểm xảy ra.
Độ bão hòa oxy đo được bằng máy đo oxy dựa vào mạch đập (SpO2) thấp hơn khoảng 3% so với độ bão hòa oxy thực tế (SaO2). Chứng tỏ thông số SpO2 có mức độ đáng tin cậy cao. Thử nghiệm đo SpO2 trên cùng một bệnh nhân liên tục cho thấy kết quả khác nhau.
Nồng độ oxy trong máu bao nhiêu là bình thường?
Nồng độ oxy trong máu hòa tan ở khoảng 97% – 99%: oxy trong máu tốt. Hầu hết các phân tử Hb sẽ gắn với oxy khi chúng đi qua phổi nên người khỏe mạnh bình thường thở không khí trên mực nước biển sẽ có độ bão hòa oxy động mạch là 95% – 100%.
Nếu lượng oxy trong máu hòa tan ở khoảng 94% – 96%: có dấu hiệu sốt, ho, đau họng và đau ngực kèm theo oxy trong máu trung bình – cần cho thở thêm oxy, F0 nên liên hệ với nhân viên ý tế để được thăm khám. Nếu lượng oxy trong máu hòa tan ở khoảng 94% – 96% Oxy trong máu trung bình – cần cho thở thêm Oxy.
Nếu lượng oxy trong máu hòa tan ở khoảng 90% – 93%: không thở oxy hoặc dưới 95% có thở oxy oxy trong máu thấp đây là các dấu hiệu suy hô hấp rất nặng nên có y tá hoặc bác sĩ theo dõi hoặc đến bệnh viện gần nhất.
Nếu SpO2 dưới 92%: Độ bão hòa oxy thấp hơn 90% là một cấp cứu trên lâm sàng.
Chỉ số SpO2 ở trẻ sơ sinh trên 94% cũng giống như người lớn. Nếu chỉ số SpO2 của trẻ giảm xuống dưới mức 90% cần đưa trẻ đi để được bác sĩ can thiệp kịp thời.
Tỷ lệ oxy trong máu bao nhiêu là bình thường?
Những yếu tố ảnh hưởng tới độ chính xác của máy đo SpO2
Chỉ số SpO2 sẽ bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố nên sẽ không được chính xác hoàn toàn. Những yếu tố ảnh hưởng tới độ chính xác của máy đo SpO2 như:
- Bệnh nhân cử động khi đo
- Bị nhiễu ánh sáng trong phòng khi đo
- Độ sai lệch của thiết bị đo (thường là ± 2%)
- Hemoglobin bất thường
- Tình trạng giảm tưới máu mô do choáng
- Sắc độ của móng tay, móng chân khi kẹp vào đầu ngón tay, ngón chân
- Sử dụng thuốc gây co mạch hoặc hạ thân nhiệt nặng
Nồng độ oxy trong máu bất thường nói lên điều gì?
Ngộ độc CO
CO là một khí độc, có nhiều khi đốt than, CO thay thế oxy ở vị trí gắn vào Sắt trên phân tử Hb gây ra ngộ độc CO. Đã có nhiều nạn nhân ngộ độc khí CO do dùng than để sưởi ấm. CO gắn vào Hemoglobin làm tăng COHb và giảm HbO2 để lại hậu quả nghiêm trọng. CO làm giảm độ bão hòa của oxy trong máu.
Huyết áp thấp
SpO2 phản ánh chính xác khi áp lực mạch máu giảm thấp đến 30mmHg. Trong trường hợp kết quả đo SpO2 ở ngón tay không chính xác sẽ được đo chỉ số SpO2 lên trán bệnh nhân. SpO2 phản ánh chính xác khi áp lực mạch máu giảm thấp đến 30mmHg. Trong các tình huống có sự giảm sút nghiêm trọng SpO2 đo ở ngón tay có thể bị nghi ngờ.
Triệu chứng khi chỉ số SpO2 giảm
Tình trạng giảm oxy trong máu gây ra một số triệu chứng sau:
- Thay đổi về màu sắc của da;
- Khó thở, thở nhanh, thở khò khè.
- Suy giảm trí nhớ, hay nhầm lẫn
- Nhịp tim nhanh, nhịp tim chậm
- Ho
- Khó thở, thở nhanh, thở khò khè
Trên đây là những triệu chứng của tình trạng giảm chỉ số SpO2. Khi cơ thể không đủ oxy, gây thiếu oxy máu là tình trạng rất nguy hiểm. Khi thiếu máu lên não, gan và nhiều cơ quan khác trên cơ thể sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực. Cần theo dõi chỉ số SpO2 thường đóng vai trò quan trọng trong việc nắm rõ lượng oxy trong máu để có phương án xử lý kịp thời.
Thiếu máu
Khi không có tình trạng thiếu oxy máu, máy đo oxy sẽ cho kết quả chỉ số SpO2 chính xác. Thiếu máu nghĩa là Hemoglobin trong máu giảm thấp hơn bình thường hemoglobin giảm xuống 2 – 3g/dL.
Phát hiện giảm thông khí
Khi SpO2 (hoặc SaO2) trên 90%, PaO2 oxy trong máu động mạch trên 60mmHg.
Hỗ trợ điều trị bệnh lý hô hấp
Những bệnh nhân có chỉ số đo SpO2 dưới 93%, nếu bệnh nhân không tự thở được cần được thở oxy hoặc thở máy. Với bệnh nhân làm trong môi trường thiếu oxy như nhà máy, mỏ quặng, bí khí, lò đốt cần đi ra môi trường thoáng để bổ sung oxy khi thở. Bác sĩ sẽ điều chỉnh lượng oxy cho bệnh nhân thở bình thường cho tới khi SpO2 ở mức ổn định là 97 – 100%.
